Cmentarz Rakowicki w Krakowie. ZDJĘCIA

Pierwszą osobą pochowaną na Cmentarzu Rakowickim była 18-letnia mieszczka krakowska Apolonia z Lubowieckich Bursikowa, zmarła na gruźlicę 15 stycznia 1803 r. Jej pierwotny grób nie przetrwał, ale w połowie XIX w. odpisano z niego inskrypcję i płytę odtworzono w 2003 r., kiedy obchodzono 200-lecie założenia nekropolii.

Nazwa "Rakowicki" pojawiła się dopiero w XIX w. i pochodzi od drogi, która wiodła ku wsi Rakowice. W 1976 r. cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.

Najstarszą część nekropolii zaprojektował jako park architekt Karol Kremer. Na cmentarzu znajdują się rzeźby nagrobkowe i pomniki autorstwa m.in. Xawerego Dunikowskiego, Antoniego Madeyskiego, Franciszka Mączyńskiego, Stanisława Odrzywolskiego i Bronisława Chromego.

W centralnym punkcie cmentarza stoi kaplica pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego, ufundowana w 1861 r. przez zamożnych krakowian Ludwika i Annę Helclów. Za kaplicą znajduje się Pomnik Ofiar Komunizmu, przy którym w Dniu Wszystkich Świętych palą się tysiące zniczy, a kilkadziesiąt metrów dalej, pośrodku alei, grobowiec Jana Matejki.

Na cmentarzu Rakowickim w Alei Zasłużonych spoczywa kilku pochowanych jeszcze w latach 70. działaczy partyjnych, ale przede wszystkim ludzie zasłużeni dla kultury i nauki. Zostali tam pochowani malarze: Czesław Rzepiński, Jonasz Stern, Jerzy Panek, Włodzimierz Kunz, Jerzy Nowosielski i aktorzy: Eugeniusz Fulde, Stanisława Zawiszanka, Jerzy Bińczycki, Barbara Kwiatkowska-Lass.

W Alei Zasłużonych spoczywają także: twórca Piwnicy Pod Baranami Piotr Skrzynecki, kompozytor i piosenkarz Marek Grechuta, pianistka Halina Czerny-Stefańska, pianista Jan Hoffman, artystka Operetki Krakowskiej Iwona Borowicka, pisarz Jerzy Broszkiewicz, poeta Tadeusz Śliwiak, pisarz i tłumacz Maciej Słomczyński, fotografik Paweł Bielec, kapelan w II Korpusie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, uczestnik bitwy pod Monte Cassino dominikanin o. Adam Studziński oraz pierwszy marszałek województwa małopolskiego Marek Nawara.

W Alei Zasłużonych pochowano także ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem: prezesa IPN Janusza Kurtykę i posła PSL Wiesława Wodę. Na Cmentarzu Rakowickim został też pochowany Dowódca Wojsk Specjalnych RP, gen. Włodzimierz Potasiński, który również zginął w tej katastrofie.

Na Cmentarzu Rakowickim znajduje się także grób Tadeusza Kantora z rzeźbą przedstawiającą chłopca siedzącego przy szkolnej ławce i czytającego książkę - postać ze spektaklu "Umarła klasa". Spoczywają tam także: Oskar Kolberg, Eugeniusz Kwiatkowski, Helena Modrzejewska, matka o. Maksymiliana Kolbe oraz rodziny Estreicherów, Kossaków i Ingardenów.

W tym roku na Cmentarzu Rakowickim spoczęli m.in. dziennikarka i publicystka Janina Paradowska (zm. 29 czerwca) oraz ks. Bronisław Sieńczak, twórca i wieloletni dyrektor Fundacji im. ks. Siemaszki, założyciel Centrum Edukacyjnego "Radosna Nowina 2000" w podkrakowskich Piekarach.

Krakowska nekropolia ma część wojskową, utworzoną w 1920 r. Znajduje się tam grób rodzinny Wojtyłów, w którym pochowani są rodzice Jana Pawła II - Karol i Emilia z Kaczorowskich oraz jego brat Edmund.

Na cmentarzu wojskowym w Krakowie pochowano w osobnych kwaterach żołnierzy polskich Armii Kraków oraz 2750 żołnierzy niemieckich. Własną kwaterę mają też żołnierze Armii Czerwonej. W 1997 r. przeniesiono do niej groby Rosjan, którzy byli pochowani pod Barbakanem.

Znajdująca się na tym cmentarzu kwatera brytyjska jest jednym z trzech (obok Poznania i Malborka) i największym w Polsce brytyjskim cmentarzem wojennym. Spoczywa tam 520 żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej, różnych narodowości i wyznań, poległych podczas II wojny światowej na południu Polski.

Na Cmentarzu Rakowickim mogą być grzebani tylko właściciele rodzinnych grobowców lub osoby zasłużone dla Krakowa. Od 2006 r. możliwe jest kupowanie poprzez licytację piwnic grobowych, utworzonych w miejscu grobów ziemnych, za które nikt nie wnosił opłat.

PAP/bp