W tej historii najważniejsze są kobiety . Mężczyźni pojawiają się sporadycznie, najczęściej przynoszą nieszczęścia, albo przynajmniej kłopoty. W Leningradzie lat sześćdziesiątych takich kobiet zmagających się z życiem bez mężczyzn jest wiele. Ich mężowie, synowie, bracia zginęli w czasie wojny. Czasem los układa się jeszcze inaczej, tak jak Antoninie, samotnej matce, wychowującej córeczkę Siuzanę. Obie trafiają do „komunałki”, wspólnego mieszkania, gdzie dzieckiem zajmują się trzy obce kobiety, tak, by młoda matka mogła pracować. Te trzy kobiety stają się dla Siuzany, którą nazywają Sofiją, najbliższą rodziną. To jej trzy babki, choć niespokrewnione, a każda z nich z zupełnie inną przeszłością. Dwie z nich proste, niewykształcone, trzecia to arystokratka. Po wojnie zostały same, owdowiałe i bez dzieci, więc najważniejsza staje się dla nich kilkuletnia Sofija. Opiekują się nią, wyręczają matkę, walczą o nią, kiedy grozi jej oddanie do domu dziecka, potajemnie chodzą z nią do cerkwi , ukrywają przed obcymi. Chronią, ale też wyposażają w siłę na następne lata.
To nie tylko czas kobiet, to cały świat kobiet, świat mieszczący się na kilku ulicach, podwórkach, z powrotami do bolesnej przeszłości, ale koncentrujący się na pokonywaniu trudności w codziennym życiu. Wydarzeniem może być nowy materiał na sukienkę, dobry obiad, przydział mąki , luksusem telewizor. Codzienne, szare, nijakie czynności, uzależnienie od systemu, beznadziejne szarpanie się z bylejakością , takie jest życie bohaterek.
Jest też miejsce na marzenia. To przyszłość. Antonina ma nadzieję na miłość, a przynajmniej na szczęśliwe zamążpójście. Wierzy w lepsze życie, a takiej nadziei i wiary nie ma w trzech starych współlokatorkach pogodzonych z tym, że życie jest ciężkie i niczego dobrego nie można oczekiwać.
Zwykła historia zwykłych ludzi. Ale niezwykle pięknie opowiedziana. Dlatego czyta się ją z przejęciem.

Barbara Gawryluk
Jelena Czyżowa (ur. 1957 w Leningradzie) — rosyjska powieściopisarka i eseistka. Dyrektorka petersburskiego oddziału PEN Clubu. Redaktor naczelna międzynarodowego czasopisma "Wsiemirnoje Słowo". Tłumaczka z języka angielskiego. Mieszka w Sankt Petersburgu. Rodzinne miasto oraz kobiety to główni bohaterowie jej twórczości. Laureatka Rosyjskiego Bookera 2009 za powieść Czas kobiet .
Jelena Czyżowa. Czas kobiet. Czarne 2013