Posłuchaj podcastu Przed Horyzontem
POZNAJMY SIĘ BLIŻEJ
Lachy Szczyrzyckie to grupa etnograficzna z centralnej części Małopolski na styku powiatów: myślenickiego, bocheńskiego i limanowskiego. Graniczą z Lachami Limanowskimi i Krakowiakami Zachodnimi. Stolicą tej grupy jest Szczyrzyc będący siedzibą klasztoru oo. Cysterstów.
Zdobienia w stroju tradycyjnym są podobne jak u Lachów Sądeckich. Za wyróżnik uznaje się u kobiet trzy róże na gorsecie i białe spódnice, a u mężczyzn białe spodnie. O zamożności Szczyrzycan i Szczyrzycanek stanowiły wysokie buty, sukmana, kożuch i liczba sznurków korali. Lachy wyróżnia jednak nie tylko strój, ale również gwara i folklor muzyczny.
NAJSTARSZY ZESPÓŁ REGIONALNY W TEJ CZĘŚCI REGIONU
Szczyrzycanie to zespół najstarszy w tej części regionu i z największym dorobkiem. Powstał w 1926 roku wraz ze Związkiem Szczyrzycan. Założycielami byli ks. prałat Antoni Matejkiewicz oraz Władysław Gębik. Oni jako pierwsi zaczęli zbierać informacje na temat zwyczajów, spotykali się z ludźmi, którzy żyli folklorem, dokonywali zapisów pieśni ludowych.
Inicjatywa powstała na pierwszym zjeździe absolwentów szkoły przyklasztornej. Zespół miał pielęgnować tradycje, podtrzymywać je i promować region w kraju i zagranicą - mówiła w audycji Przed Horyzontem Halina Matykiewicz, instruktorka zespołu i córka działaczki regionalnej Walerii Cudek
Halina Matykiewicz i Alina Adamczyk, nauczycielka i kierowniczka zespołu Mali Szczyrzycanie dołączyły do Szczyrzycan jako małe dziewczynki. Obie wspominają wielki zapał mieszkańców, którzy reagowali wielkim entuzjazmem, kiedy wykorzystywano w programach artystycznych lokalne przyśpiewki.
MUZYKA I TANIEC SZCZYRZYCAN
Kapela lachowska składa się z 5-6 muzykantów. W jej skład wchodzą instrumenty smyczkowe i dęte.
Jesteśmy pomiędzy krakowiakami a góralami, ale zawsze było nam bliżej do Krakowa. Inaczej się gra, jeśli chodzi o smyczki. U górali sekund z basem wchodzi na raz. U lachów kłócą się. Basista mówi tak, a skrzypek mówi mu nie. Gramy walce, polki, krakowiaki - wyjaśnia Wiesław Cudek, kierownik kapeli zespołu Szczyrzycanie
W Szczyrzycu tańczy się na płaskiej stopie z lekko ugiętymi kolanami. Przykładem jest "suwana". Na uwagę zasługują również historyczne tańce "kowol", "szewc" i "ogrodnik" inspirowane dawnymi rzemiosłami.
Wydaje mi się, że dziewczęta teraz bardziej podrygują, bo chcą się spodobać, być lżejsze w tych tańcach. Mężczyznom też się zdarza tańczyć na palcach. To się zmienia - przekonuje Alina Adamczyk
