„Obecność” Jerzego Lewczyńskiego w Galerii Sztuk Wizualnych Vauxhall w Krzeszowicach

Jerzy Lewczyński | Obecność. Wystawa ze zbiorów Muzeum Fotografii w Krakowie

Wystawa poświęcona jest twórczości Jerzego Lewczyńskiego (1924-2014), uznawanemu za jedną z najwybitniejszych postaci w fotografii polskiej 20 w. Na wyjątkowość jego postawy złożyły się różnorodne aktywności, był nie tylko cenionym twórcą i uczestnikiem licznych wystaw, ale także badaczem, kolekcjonerem i popularyzatorem fotografii. Dlatego, przywołując istotne wątki jego konsekwentnej, nieoczywistej twórczości, sygnalizujemy jednocześnie niektóre z kontekstów jej powstawania, poprzez odwołanie do egzystencjalnych doświadczeń artysty oraz kontynuację refleksji nad ciągłością znaczeń fotografii. Zaprezentowane obiekty, wśród których są zarówno prace Lewczyńskiego, jak i obiekty z jego wyjątkowego archiwum, pochodzą z kolekcji MuFo w Krakowie.

Wystawa została zorganizowana w 100-lecie urodzin Jerzego Lewczyńskiego.

Na wystawie oprócz dzieł Jerzego Lewczyńskiego zobaczymy prace artystów z nim współpracujących: Zdzisława Beksińskiego, Bronisława Schlabsa, Zofii Rydet, Marka Piaseckiego, Adama Sheybala, Tadeusza Maciejko, Feliksa Łukowskiego.

:

Jerzy Lewczyński to jeden z najważniejszych polskich twórców fotografii. W latach 90. sformułował ostatecznie teoretyczną koncepcję archeologii fotografii, nad którą pracował od końca lat 60. Na jej temat napisał: "Archeologią fotografii nazywam działania, których celem jest odkrywanie, badanie i komentowanie zdarzeń, faktów, sytuacji dziejących się dawniej w tzw. przeszłości fotograficznej. Dzięki fotografii, ciągłość wizualnego kontaktu z przeszłością stwarza możliwości poszerzania oddziaływania dawnych warstw kulturotwórczych na dzisiejsze". Zajmował się także historią fotografii i krytyką oraz publicystyką związaną z fotografią. W 1999 roku opublikował Antologię fotografii polskiej 1839-1989 (Bielsko-Biała 1999), która była pierwszą tego typu publikacją w Polsce. Jego prace – próbujące uchwycić wzajemne relacje starannie komponowanych, symbolicznych przedmiotów i w ten sposób stworzyć komentarz do codzienności – nazywano mianem „antyfotografii”, on sam jednak skłania się do nazywania swych działań „teatrem fotografii”. Z czasem skoncentrował się na działaniach nazywanych „archeologią fotografii” – zaczął wykorzystywać w swych dziełach prace innych autorów, reprodukcje – zapomniane, zniszczone, odnajdując w nich symbol sponiewieranej przeszłości, ślady dotyku ludzkich dłoni czy oczu. Stara się odkrywać, badać, komentować zdarzenia i fakty dziejące się w przeszłości fotograficznej – bo dzięki temu przeszłość, dawne warstwy kulturowe mogą oddziaływać na dzisiejsze, tworzy się swoista ciągłość. W latach 1957–1960 był członkiem nieformalnej grupy fotograficznej wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem.

Wystawa przywołuje istotne dla twórczości artysty rozdziały, w tym „subiektywny” czy „archeologiczny”, jego udział w znaczących dla historii fotografii polskiej wystawach i konferencjach, a także wieloletnią współpracę z Muzeum Fotografii w Krakowie. Tytułową „Obecność” można interpretować rozmaicie, przez pryzmat muzealnej kolekcji czy funkcjonowanie fotografii Lewczyńskiego w świadomości społecznej, ale przede wszystkim jako wyraz pamięci o zasłużonym dla kultury polskiej twórcy.

Wystawa została włączona do programu Miesiąca Fotografii w Krakowie 2024.

Wystawa czynna do 9 sierpnia 2024

 M.Janczyk/Galeria Vauxhall