ZAGADKA HISTORYCZNA (17.03.)
- A
- A
- A
"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 17.03. 2024 r.
NAWOJKA - to na wpół legendarna postać z XV wieku, uchodząca za pierwszą polską studentkę.
W 1414 r. jako piętnastolatka, przebrana za chłopca Jakuba, rozpoczęła studia w Uniwersytecie Krakowskim, ale po trzech latach została zdemaskowana.
Imię Nawojki nosi powstały w 1929 r. pierwszy żeński akademik Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz ulica w Krakowie.
Według legendy Nawojka była córką burmistrza jednego z miast leżących nad Wisłą.
![Skarpa nad Wisłą w .........? (fot.Sebastianm/Wikipedia)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3625986/86ab6a7df5fbcce83c37d587f6201f50dobrzynsebastianm.jpg)
To stolica Ziemi, która od XVI do XVIII wieku w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej stanowiła odrębną jednostkę administracyjną.
Dziś to liczące niespełna 2 tysiące mieszkańców miasto, w powiecie LIPNO w województwie kujawsko - pomorskim.
Proszę podać nazwę rodzinnego miasta NAWOJKI.
ADRES INTERNETOWY: [email protected]
do godz. 7.30 dnia 17.03. 2024 r.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3625989/fbb9138a225278afc58545a3582c0167aaajawor.jpg)
UPOMINKI:
album "JAWOR. U źródeł kultury"
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3625991/809de5983a0fbbd3919928b1ac286a02aaaplonka.jpg)
tomik poezji "POWRÓT" Krzysztofa Płonki
3 płyty CD "Wracają słowa, wracają dźwięki. 95 lat Radia Kraków"
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3625993/668106d5b3a158cc905f03ad0c22cc6awracajaslowa-1.jpg)
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630384/56b9a3e7573ed34214f395383982a1cdmiroslawmakafotoczarne.jpg)
14 listopada 2020 r., w wieku 63 lat, zmarł MIROSŁAW MĄKA.
Był etnologiem, artystą, znawcą starych książek i grafik.
Naukowo zajmował się badaniem kultur Indian Keczua.
Jego pasją były góry - zdobywał szczyty w Tatrach, Alpach i Andach.
W czasach PRL był działaczem opozycji demokratycznej.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630509/98e77d121e0f0dd0a3a0a2d19bac2be8mmakanajstarsz-fotografiaokl-1.jpg)
W 2014 r. opublikował książkę „NAJSTARSZA FOTOGRAFIA GÓRALI TATRZAŃSKICH", o której opowiadał słuchaczom Radia Kraków w jednej z audycji "Pejzaże regionalne".
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630510/594558e2e971bb533d9e97a2c1b91ac1mmakanajstarsz-fotografiaokl-2.jpg)
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630394/3257cdd4b38e64ad67c368603210009eaaamaka.jpg)
Natomiast w 2021 r., już po jego śmierci, ukazała się książka "MIREK MĄKA. WĘDRUJĄC OBRZEŻAMI OSWOJONEGO ŚWIATA", zawierająca teksty wybrane oraz wspomnienia jego przyjaciół.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630397/c20d900c8997977fed9279ebe190ca66makaandy.jpg)
O tej publikacji opowiadają i Mirka Mąkę wspominają:
jego siostra MONIKA KARLIŃSKA - NAWARA, prezeska Fundacji im. Marszałka Marka Nawary, dr nauk humanistycznych ELŻBIETA JODŁOWSKA, antropolożka i artysta grafik, naukowa partnerka Mirosława Mąki w badaniach prowadzonych w Ameryce Południowej oraz ANDRZEJ MARCISZ wspinacz skalny i sportowy, autor przewodników po Tatrach.
![Od prawej: E.Jodłowska, M.Karlińska - Nawara i A.Marcisz](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630388/20681d4b3388c6277d537491a572d7bfmirekmakainmemoriam.jpg)
Posłuchaj!
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630511/14f1574db4b8f9bd04ed7e08e4f93686hak-prezent-dla-marcisza-2.jpg)
Pamiątkowy hak z obustronnie wygrawerowanym napisem podarowany przez Mirka Mąkę Andrzejowi Marciszowi.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630512/cb52c7e04b73cb13dccb9a646afa0732hak-prezent-dla-marcisza-1.jpg)
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630521/93741a1a87ac6b7f58e73db8bbe432a5tarnowmuzeumdyrekcja.jpg)
Do 29.03.2024 r. w "Galerii pod Trójką" Muzeum Ziemi Tarnowskiej (Rynek 3) czynna jest nowa wystawa z cyklu "Tarnowscy Artyści w Galerii Muzealnej".
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630524/a911917c097d5fbad21aca3855455090ruszel.jpg)
Cyklem od 2010 r. opiekuje się BOŻENA SZCZUPAK z Działu Sztuki, która przedstawia plany wiosennych ekspozycji oraz zaprasza na tę obecnie prezentowaną: "ARTYSTYCZNE INSPIRACJE - ANDRZEJ RUSZEL I RODZINA”.
![Rzeźby Andrzeja Ruszla](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630531/7d71b67ab56a8052e26ed9acf5483bebszczupakmafiaandrzej.jpg)
Prekursor artystycznego rodu, zmarły w 1987 r. Andrzej Ruszel, pozostawił ponad 1000 rzeźb i co ważne zaszczepił w swoich dzieciach miłość do sztuki.
![Jerzy Ruszel](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630533/1fb236434923557465e91999fbd4d093szczupakmafiajerzyruszel.jpg)
Na wystawie zgromadzono około 70 prac czterech pokoleń tej rodziny, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów.
![Jerzy Ruszel, portret brata Jacka (olej, płótno)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630535/ce301307aef4392bab04679f3d15998dszczupakmafiajerzymalujebratajacka.jpg)
Na ekspozycji można zobaczyć prace z różnych dziedzin sztuki: rzeźbę, płaskorzeźbę, malarstwo, techniki mieszane, fotografię oraz rysunki.
![Wojciech Ruszel - rzeźby.](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630538/711424d5bdd29005aa10fbf8fb96c1faszczupakmafiarzezby.jpg)
Opowiada o tym syn Andrzeja JERZY RUSZEL, dziadek najmłodszego, 5. letniego artysty prezentującego swoje prace w "Galerii Pod Trójką"
![Adam Ruszel (5 lat) - Kompozycje I, II i III.](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630529/e6b32bc34afdacae32044226eb91909cszczupakmafianajmlodszy.jpg)
![Samuel Ruszel (9 lat) -](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630534/dd892edc84bb6addae269a05f407f438szczupakmafiasamuel9latsynkaroliny.jpg)
Posłuchaj!
![B.Szczupak i J.Ruszel](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630532/ab87e6b6594b18b0032a1b22da52e4d3szczupakmafia.jpg)
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630715/79e6c96f25ec877af54d38070dcca18atarnowurodziny24.jpg)
W najnowszym numerze "ROCZNIKA TARNOWSKIEGO" (2023) czytelnicy odnajdą artykuł "WIADOMOŚCI TARNOWSKIE. Rok założenia 1979".
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630713/cd4e104bf22c0c3d96eb9396a8a3e453aaaroczniktarnowski2023.jpg)
Jego autorem jest badacz historii i regionalista TOMASZ WANTUCH.
Przedstawia w nim historię pierwszej, całkowicie niezależnej publikacji wydawanej w TARNOWIE przez środowisko opozycji demokratycznej oraz sylwetkę redaktora naczelnego WACŁAWA MOJKA.
![Wacław Mojek (fot. ze zbiorów T.Wantucha)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630551/f300e122560529810af58f1e3673fb6amojekwaclawrednaczwiadomosci-tarnowskich.-zb.-t.wantucha.jpg)
Od października 1979 r. do 1. grudnia roku 1981 ukazało się 15 numerów w nakładzie 3 tysięcy egzemplarzy.
Winieta zawierała deklarację: "NASZYM RODOWODEM KARTA PRAW ROBOTNICZYCH".
![(fot.ze zbiorów T.Wantucha)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630563/07a31e912bda348ec3beee349063e46fwiadomoscitarnowskie-nr-8-winieta.-zb.-t.wantucha.jpg)
Posłuchaj!
![Tomasz Wantuch](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630565/357d0db34a5e947cb827e393b2211222wantuchpamiecitozsamosc2-1.jpg)
![Rynek w Olkuszu (fot. Zbigniew Mentel)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630576/db492b13e55ab1730beb300e24ff9e80olkuszrynek22mentel.jpg)
Polonista i nauczyciel olkuski ŁUKASZ JAROSZ to poeta i muzyk.
Jest laureatem Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej.
Był dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej "NIKE".
Muzyczne pasje realizuje obecnie pod szyldem "BAZA LUDZI ŻYWYCH".
To grupa wykonująca muzykę zakorzenioną w rocku i jego różnych odmianach.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630570/07fc1e54b89747309c51be6067f72cc8aaabazaludzizywych.jpg)
W zespole śpiewa i gra na perkusji, komponuje i pisze teksty.
Niedawno ukazała się pierwsza płyta zespołu "Baza Ludzi Żywych", a teraz grupa wydała nowość - singiel z utworem "GRAWITACJA".
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630572/7acb2026dc7ce5c6c5c2465aa63a333aaaajaroszwidoczna-i-niewidzialna.jpg)
Posłuchaj muzyka i poety Łukasza Jarosza !
![(fot. Jacek Sypień)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630575/fbef8c6a7b68ece9b93c03f54023898aolkuszjaroszlukasz.jpg)
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630799/b17d94cc6185995e9b772fbedbbd1bdeaaa.jpg)
Od 2007 roku, zgodnie z uchwałą Sejmu, 23. marca obchodzony jest Dzień Przyjaźni Polsko - Węgierskiej.
W tym roku szczególnie uroczyście będzie on celebrowany w gminie ŁOSOSINA DOLNA.
![(fot. ze zbiorów GCKiP Łososina Dolna)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630812/957c438013546fcc2991be2856517803lososinadolnabis.jpg)
W ROZDZIELU, przysiółku sołectwa ZAWADKA, odsłonięta zostanie pamiątkowa tablica, która nawiązuje do czasów I wojny światowej.
W grudniu 1914 r. roku mieszkańcy Zawadki - Rozdziela, na czele z ówczesnym sołtysem wsi Kazimierzem Połomskim, udzielili schronienia i uratowali od niewoli rosyjskiej, a być może i śmierci z rąk carskiej armii, 28 żołnierzy 2. Pułku Huzarów z Debreczyna, którzy walczyli w armii austrowęgierskiej.
![](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630811/3eb62451fb87dc9af79c443cc229439elososinapublikacja-z39r.jpg)
To bohaterskie działanie zostało opisane po węgiersku już w roku 1916 przez Dr. Miklósa Berenda, a później szczegółowo w Historii 2. Pułku Huzarów z Debreczyna, przez uczestnika wydarzeń porucznika Porubszkyego.
Do niedawna dla mieszkańców gminy Łososina Dolna była to nieznana historia, ale potomkowie Huzarów przyjechali do Łososiny i przypomnieli ją.
![(fot. ze zbiorów GCKiP Łososina Dolna)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630813/019bca572dfff82e2d60ff63dba2c748lososinastowarzyszeniehuzarow.jpg)
Teraz razem z władzami gminy Łososina Dolna pragną uczcić pamięć o tych wydarzeniach , odsłonić i poświęcić podczas Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej pomnik upamiętniający ten bohaterski czyn.
Uroczystości rozpoczną się w sobotę 23 marca w południe, Mszą Święta w kościele w TĘGOBORZU, a potem nastąpi przejazd na Rozdziele i odsłonięcie pomnika.
![(fot. ze zbiorów GCKiP Łososina Dolna)](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3632096/cd89caccf663b0841e38158f96436cf4lososinapomnikwegierski.jpg)
Historię polsko - węgierskich kontaktów przypominają: dyrektorka Gminnego Centrum Kultury i Promocji Gminy Łososina Dolna MONIKA SOWA oraz sołtys wsi Zawadka ANDRZEJ SROMEK.
Posłuchaj!
![Monika Sowa i Andrzej Sromek](https://sdm.radiokrakow.pl/data/article/3630809/07426228ef4d50cd72043b22259d8f67aaawegrzyfotosowasoltys.jpg)
Najnowsze
-
08:07
Mobbing w Bunkrze Sztuki. Prezydent Krakowa wydał oświadczenie
-
06:55
Kto zostanie nowym metropolitą krakowskim? Padają kolejne nazwiska
-
21:50
Sprzątanie po tarnowsku, czyli gruntowne czyszczenie miasta przed urzędniczą wizytacją
-
20:35
Pierwszy punkt Puszczy ...i Górnika
-
19:24
Geolog: Kiedyś rozbijaliśmy termometr i udawaliśmy, że jesteśmy zdrowi. Dziś w końcu mówi się o zanieszyszczonym terenie kombinatu
-
19:08
Kamala Harris prowadzi kampanię wojowniczo, będą padały zarzuty
-
18:47
Gorąca atmosfera w Bochni. "Władza zafundowała sobie kryzys wizerunkowy"
-
17:12
AWF chce mieć centrum wspinaczkowe na światowym poziomie. Plan jest, brakuje pieniędzy
-
16:32
Krakowski magistrat będzie poprawiał uchwałę krajobrazową. Część przepisów zostanie zaostrzona
-
15:56
W Olimpijskiej Reprezentacji Polski w Paryżu przeważają kobiety
-
15:50
Uszkodzony gazociąg na zakopiance w Myślenicach! Straż pożarna ewakuuje część mieszkańców
-
15:37
Gdzie jesteś sasanko? Zarząd Zieleni Miejskiej będzie walczyć z gatunkami inwazyjnymi
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1