„Masy ludności żydowskiej powracającej po zawierusze wojennej znalazły się bez dachu nad głową. Wracali w przeważnej mierze goli i bosi, a byli między nimi i tacy, którzy nie mieli za co dzień przeżyć” - przeczytać możemy w jednym ze sprawozdań Wydziału Opieki Społecznej Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego w Krakowie. Był czerwiec roku 1945. Z jakimi problemami mierzyli się ocaleli z Zagłady? Jakie były możliwości odrodzenia się żydowskiego życia w zmienionej sytuacji społeczno - politycznej ówczesnej Polski i jakie zmiany w tej kwestii umożliwiła transformacja ustroju politycznego po 1989 roku? O tym w kolejnej, radiowej opowieści z dziejów krakowskich Żydów opowiadała dr Edyta Gawron z Instytutu Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego specjalizująca się w historii współczesnej Żydów, współredaktorka książki „Nie tylko Kroke. Historia Żydów krakowskich”, m.in. autorka rozdziału „Po zagładzie i współcześnie". Program prowadziła Jolanta Drużyńska.
1. Synagoga Stara w Krakowie po II wojnie światowej / wikipedia , 2. Nowy cmentarz Żydowski przy ul Miodowej / fot. J.Drużynska, 3. Władza mobilizuje aktyw robotniczy — masowe zebrania w ówczesnej Hucie im. Lenina - marzec 1968 / fot. AIPN, 4. Festiwal Kultury Żydowskiej , koncert w synagodze Tempel przy ul. Miodowej – 2019 r / fot. J.Drużyńska
W XX wieku tragiczną konsekwencją Zagłady była śmierć około 90 % krakowskich Żydów i wyrwa w strukturze społecznej, intelektualnej i gospodarczej miasta. Wyzwania, przed jakimi stanęła po drugiej wojnie światowej odradzająca się wtedy społeczność, były trudne do udźwignięcia dla kilkutysięcznej grupy Żydów, z których tylko część zaangażowała się w odbudowę infrastruktury życia żydowskiego. W okresie PRL-u w wyniku zmian politycznych i powtarzających się aktów antysemityzmu coraz więcej Żydów opuszczało Kraków i tamtejsza społeczność mocno się zmniejszyła, podobnie jak liczba aktywnych organizacji i instytucji. Jednakże wielowiekowe dziedzictwo Żydów – duchowe i materialne – w dużej części przetrwało. Przetrwała także , choć zdziesiątkowana i zmieniona, społeczność żydowska. I nawet wówczas trwał proces współtworzenia dorobku miasta przez osoby pochodzenia żydowskiego, wśród których nie brakło przedstawicieli przedwojennej inteligencji oraz młodego pokolenia twórców.
[…]
Dziedzictwo żydowskie oddziałuje na mieszkańców miasta, ktoryz tłumnie uczestniczą w Festiwalu Kultury Żydowskiej i innych wydarzeniach promujących żydowską kulturę. Łączność z Krakowem odczuwają także zagraniczni Żydzi, licznie odwiedzający to miasto podczas podroży do Polski . Dzieje się tak m.in. Dlatego , że – jak napisał rabin Boaz Pash – „wielcy rabini Krakowa nadal są naszymi rabinami i nieustannie nauczają nas nowych nauk Tory, wystarczy tylko nakłonić ku nim ucha, by usłyszeć co mają do przekazania”.
Festiwal Kultury Żydowskiej - Synagoga Tempel - koncert kantorów 2019 r / fot. mat.pras FKŻ
Obcowanie z krakowskim dziedzictwem żydowskim pozwala nam lepiej poznać miasto, a wczytanie się lub wsłuchanie w głosy świadków przeszłości umożliwia choćby częściowe zrozumienie historii i teraźniejszości. Pamiętajmy o tym , że kontynuacją dawnego jest współczesne życie żydowskie w Krakowie, które stanowi żywą księgę a może nawet zbiór wielu różnych ksiąg , bibliotekę – do spisania w kolejnych latach”.
„Nie tylko Kroke . Historia Żydów krakowskich - E.Gawron, M.Galas „Zakończenie" - fragment)
Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania
danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz
słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie
danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami
zawartymi w Polityce Prywatności.
